खरीप हंगामासाठी शेतकरी तयारी करत आहेत. पण यंदा पावसाचा उशीर झाल्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये काळजीचं वातावरण आहे. दरवर्षी जूनच्या पहिल्या आठवड्यात पावसाळा सुरू होतो. पण यंदा पाऊस वेळेवर आलेला नाही. त्यामुळे काही भागांत पेरणीचे काम थांबले आहे. काही ठिकाणी थोडा पाऊस झाला आहे, पण अजूनही सगळ्यांना चांगल्या आणि सतत पडणाऱ्या पावसाची वाट पाहावी लागते आहे.
हवामान खात्याने सांगितलं आहे की बंगालच्या उपसागरात हवामान योग्य नाही, त्यामुळे पावसाचे वारे तयार होण्यास आणि ढग तयार होण्यास वेळ लागत आहे. पण लवकरच तिथे बदल होतील आणि मग पाऊस सुरू होईल, असा अंदाज तज्ज्ञांनी व्यक्त केला आहे. विशेषतः जूनच्या दुसऱ्या आठवड्यापासून म्हणजे १२ ते १८ जून दरम्यान पावसाचा वेग वाढू शकतो. १५ जूननंतर महाराष्ट्रात चांगला पाऊस सुरू होण्याची शक्यता आहे. काही आंतरराष्ट्रीय हवामान संस्थांचे अंदाज वेगळे आहेत, पण बहुतेक तज्ज्ञांचं म्हणणं आहे की जूनच्या मध्यात मान्सून जोरात सुरू होईल.
महाराष्ट्रात पाऊस कोकणमध्ये सगळ्यात आधी पोहोचतो. मग तो हळूहळू इतर भागात पसरतो. कोकण, विदर्भ, मराठवाडा आणि खानदेश या भागांत समाधानकारक पावसाची शक्यता आहे. मुंबई, पुणे, नाशिक, औरंगाबाद आणि नागपूर यांसारख्या शहरांमध्येही चांगला पाऊस होईल. घाटाजवळच्या भागात जास्त पाऊस पडण्याचा अंदाज हवामान खात्याने दिला आहे.
शेतकऱ्यांनी पेरणी करण्याची घाई करू नये. जेव्हा चांगला आणि सातत्यपूर्ण पाऊस सुरू होईल, तेव्हाच पेरणी करावी. जमिनीत पुरेसा ओलावा तयार झाल्यानंतरच पेरणी करणं योग्य ठरेल. खरीप हंगामात ज्वारी, बाजरी, भात, कापूस, सोयाबीन अशी पिकं घेतली जातात. ही पिकं वेळेवर आणि योग्य नियोजनानं घ्यायला हवीत. त्यामुळे बियाणं, खतं आणि इतर शेतीसाठी लागणाऱ्या गोष्टी आधीच तयार ठेवाव्यात.
शेतकऱ्यांनी हवामान खात्याच्या अधिकृत अंदाजावर लक्ष ठेवावं. स्थानिक कृषी अधिकाऱ्यांचा सल्ला घ्यावा. अफवांवर विश्वास ठेवू नका. सरकारने काही शेतकऱ्यांसाठी १५ जूनपासून २०,००० रुपयांची आर्थिक मदत जाहीर केली आहे. त्याची माहिती स्थानिक प्रशासनाकडून मिळवावी.
महाराष्ट्रासोबतच केरळ, कर्नाटक, तामिळनाडू, आंध्रप्रदेश, तेलंगणा आणि ईशान्य भारतातही मान्सून लवकरच सक्रिय होईल. काही ठिकाणी जोरदार पाऊस आणि वादळ येण्याची शक्यता हवामान खात्याने वर्तवली आहे. बिहार, झारखंड, पश्चिम बंगाल आणि ओडिशा या राज्यांमध्येही लवकरच पावसाची सुरुवात होईल.
पावसाचा वेग आणि सुरुवात समुद्रातील तापमान, वाऱ्यांची दिशा आणि दाब यावर अवलंबून असते. यंदा हे बदल उशिरा झाले, म्हणून मान्सूनही उशीराने सुरू होतोय. पण हवामान तज्ज्ञांचं मत आहे की लवकरच पावसाचा जोर वाढेल आणि खरीप हंगामासाठी ही एक चांगली सुरुवात ठरेल.